مریم میرزاخانی نامی آشنا در ایران و جهان است که گرچه عمر کوتاهی داشت، اما افتخارات بزرگی را کسب کرد. او بالاترین نشان علمی ریاضی را از آن خود کرد. در یکی از بهترین دانشگاه‌های دنیا تحصیل کرد و در یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان استاد تمام بود.
با این حال بخش بزرگ موفقیت‌های او در آمریکا (سرزمین فرصت‌ها) رقم خورد و شاید انتخاب‌های درست او در مسیر تحصیل بود که او را به چنین موفقیت‌هایی رساند. برای اینکه بیشتر با این دانشمند ایرانی و تصمیمات بزرگ او آشنا شوید، ادامه این نوشته را بخوانید.
Contents
زندگینامه مریم میرزاخانی
مریم در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران متولد شد. پدرش آقای احمد میرزاخانی مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد بود. جالب است بدانید که مریم در ابتدا بسیار به ادبیات و نویسندگی علاقه داشت و دوست داشت در آینده یک نویسنده شود.
بعد از پایان تحصیلات ابتدایی او با شرکت در آزمون تیزهوشان وارد مدارس سمپاد شد و دبیرستان را در دبیرستان فرزانگان تهران گذراند و همین دبیرستان سرنوشت مریم و علایق او را به ریاضیات تغییر داد.
در سال ۱۹۹۴ (۱۳۷۳ شمسی) او به همراه دوستش رویا بهشتی، اولین دخترانی بودند که در کاروان المپیاد ریاضی به هنگ کنگ رفتند. در این المپیاد مریم میرزاخانی با امتیاز ۴۱ از ۴۲، مدال طلای المپیاد را دریافت کرد.
سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴ شمسی ) مریم میرزاخانی دوباره در المپیاد جهانی ریاضی که در کانادا برگزار می‌شد، شرکت کرد و در این المپیاد با کسب تمام نمره، مدال طلای این المپیاد را نیز دریافت کرد.
بعد از پایان تحصیلات متوسطه، او وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و در همین زمان برای قضیه شر یک اثبات ساده پیدا کرد که این اثبات در ماه‌نامه انجمن ریاضی آمریکا نیز چاپ شد.
بعد برای تحصیل در مقطع دکترا (دکترای مستقیم)، راهی دانشگاه هاروارد آمریکا شد تا پله‌های ترقی و پیشرفت را در بهترین دانشگاه‌های دنیا طی کند.
در دانشگاه هاروارد، زیر نظر استاد کورتیس مک مولن، برروی هندسه هذلولی و نظریه ارگودیک متمرکز شد و با این پایان‌نامه توانست یه یکی از نوابغ ریاضی جهان تبدیل شود.
در سال ۲۰۰۵ مجله پاپیولار ساینس، مریم را به عنوان یکی از ده ذهن جوان برگزیده در آمریکا و ذهن برتر ریاضی معرفی کرده، از او تجلیل کرد. مریم بعد از دریافت مدرک دکترا در دانشگاه پرینستون مشغول به کار تدریس شد و از سال ۲۰۰۸ به عنوان استاد تمام وارد دانشگاه استنفورد شد. در همین سال بود که با یک دانشمند علوم کامپیوتر از چک به نام یان وندراک ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک دختر به نام آناهیتا است.
در سال ۲۰۱۳ بود که به بیماری سرطان مبتلا شد و ۴ سال با این بیماری مبارزه کرد و در تیر سال ۱۳۹۶ در حالیکه ۴۰ سال بیشتر نداشت، از دنیا رفت.
روز تولد مریم میرزاخانی از طرف اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان و با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به نام روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.
بیشتر بخوانید: دکترای مستقیم در آمریکا
جوایز و افتخارات مریم میرزاخانی
مریم میرزاخانی در آمریکا جوایز و افتخارات زیادی کسب کرد که از مهم‌ترین جوایز او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱- جایزه بلومنتال در سال ۲۰۰۹
این جایزه در زمینه ریاضیات بوده و از سال ۱۹۹۳ توسط انجمن ریاضیات آمریکا برای بزرگداشت لئوناردو بلومنتال و الینور بلومنتال هر ۴ سال یکبار برگزار می‌شود و به افرادی که در رشته ریاضی محض دارای دستاوردهای خاصی هستند، تعلق می‌گیرد.
در سال ۲۰۰۹ این جایزه به مریم میرزاخانی دانشمند و ریاضیدان ایرانی تعلق گرفت.
۲- جایزه ساتر در ریاضیات در سال ۲۰۱۳
یکی دیگر از جوایز ریاضیات، جایزه روث لایتل ستر است که از طرف انجمن ریاضی آمریکا برای تشویق زنان برای فعالیت‌های علمی برگزار می‌شود. این جایزه هدیه یک هدیه از طرف جوآن برمن ریاضیدان برای خواهرش بانو روث لیتل ساتر بوده و هر دو سال یکبار برگزار می‌شود.
در سال ۲۰۱۳ مریم میرزاخانی به دلیل کار عمیقی که در زمینه ماژول فضایی روی سطوح ریمانی انجام داد، موفق به دریافت این جایزه شد.
۳- جایزه تحقیقاتی کلی در سال ۲۰۱۴
در سال ۲۰۱۴ مریم میرزاخانی به دلیل تحقیقاتی قابل توجهی که در زمینه هندسه و نظریه ارگودیک داشت، موفق به دریافت جایزه کلی شد. این جایزه هر سال توسط موسسه ریاضیات کلی در بوستون آمریکا به ریاضیدانان محقق اعطا می‌شود.
۴- مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴
در سال ۲۰۱۴ مریم توانست بالاترین نشان ریاضی جهان یعنی مدال فیلدز که به آن نوبل ریاضی نیز گفته می‌شود را دریافت کند. این جایزه هر ۴ سال یکبار به ریاضیدانان جوان که کارهای برجسته‌ای انجام داده‌اند، اعطا می‌شود.
جایزه فیلدز شامل یک سکه طلا است که روی این سکه نیمرخ ارشمیدس حک شده است و علاوه بر این سکه ۱۵۰۰۰ دلار کانادا نیز به برنده اعطا می‌شود. در واقع بنیان‌گذار این جایزه یک ریاضیدان کانادایی به نام جان چارلز فیلدز است.
بعد از درگذشت مریم میرزاخانی
درگذشت نابهنگام مریم جهان را در شوک عجیبی فرو برد. او در پارک یادبود لوس گاتوس در لوس گاتوس کالیفرنیا به خاک سپرده شد و مکان‌های مختلفی در ایران و جهان به نام او نامگذاری شدند. از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱- کتابخانه دانشکده ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف
۲- ساختمان آمفی تئاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان ۱ تهران
۳- تالار همایش‌ها و کنگره‌های خانه ریاضیات اصفهان
۴- تالار اجتماعات دبیرستان بین‌الملل و تطبیقی پسران تهران
۵- یکی از خیابان‌های برلین آلمان
۶- یکی از خیابان‌های شهر مون پلیه فرانسه
۷- خیابانی در شهر لیون فرانسه (در نزدیکی دانشگاه اکول نرمال)
و…
نام و یادش جاودان
منبع:
